Oktay Ekşi
Geçenlerde Ordu’ya iki kitap göndermem icap etti. Her şey bitip sıra zarfın üzerine dostlarımın adresini yazmaya gelince fark ettim ki “Altınordu” yazmaya bir türlü elim gitmiyor.
Ordu’nun statüsü “Büyük Şehir”e dönüştüğü tarihten beri “Merkez İlçe”ye “Altınordu” adının verildiğini elbet biliyordum. Daha o yasanın çıktığı tarihten (2013’ten) beri bu “Altınordu” adı bana ters geliyordu ama iki dostuma mektup gönderirken zarfın üstüne “Altınordu” yazmaya zorlandığım güne kadar bunu mesele etmemiştim.
Nitekim zarflara “Merkez İlçe/ORDU” yazdım ve mektuplarımı gönderdim.
Neyse ki onlar adresine ulaştı.
Ama “Altınordu” ismi kafamda giderek büyümeye başladı.
Büyümeye başladı çünkü Ordu’nun tarihinde “Merkez İlçe”ye “Altınordu” denmesini gerektirecek hiçbir olay ya da o ismin geçtiği herhangi bir yer adı bulunmadığı gibi, Ordu’nun siyasi geçmişinde de merkez ilçeden “Altınordu” diye söz edildiğine ilişkin tek bir örnek bilmiyordum.
“Acaba ben mi yanılıyorum?” diye Ordu’nun tarihiyle ilgili kitapları taradım. Örneğin hemşerimiz Prof. Dr. Behaeddin Yediyıldız ve iki arkadaşının 1455 tarihli “Tahrir Defterleri”ne dayalı “Ordu Yöresi Tarihinin Kaynakları” isimli 3 Ciltlik kitabında, Prof. Yediyıldız’ın “Ordu Tarihinden İzler” isimli kitabında, Ordu Valiliğinin “Osmanlı Belgeleriyle Ordu” isimli kitabında, merhum Sıtkı Çebi’nin “Karadeniz Bölgesi Kavimler” isimli kitabında ve hatta bir internet bilgi merkezi olan Google’da Ordu ile Altınordu isimleri arasında bir çağrışıma yol açacak bir tek kelime dahi bulamadım.
Bu kaynaklarda hem “Ordu” ismi hem de bugün Ordu Şehrinin bulunduğu bölge hakkında hayli bilgi mevcut. Bu kaynaklara göre Ordu şehrinin bulunduğu yörede -veya onun civarında- Milattan önceki çağlarda “Kotyora” diye bir yerleşim yeri vardı. Daha sonra yani Hacıemiroğulları Mesudiye’den Ordu’ya gelip yerleştikleri zaman yöreye önce Hacıemiroğlu Bayramlu Bey’e atfen “Bayramlu” dendi. O yörede kurulan “Pazar yeri” nedeniyle “Eski Pazar” diye de anıldı. Keza yöredeki yerleşim yerine “Bucak” da dendi.
Peki Altınordu nereden çıktı?
Moğol İmparatoru Cengiz Han’ın oğlu Cuci’nin bir oğlu Batu Han, diğeri Orda Han idi. Batu Han Asya’da Balkaş ile Aral gölleri arasında ve Seyhun ırmağının güneyindeki bölge ile buranın Batısındaki bölgeyi yönetti. Buraya Gök Orda dendi. Orda Han ise onun doğusundaki bölgeyi aldı ve orada yönettiği bölgeye Ak Orda adı verildi. Batu Han’ın (1237-1256) bölgesine de Gök Orda’ya daha sonra Altınordu dendi. Altınordu 1242’de kuruldu ve 1502 tarihinde bitti.
Görülüyor ki Ordu’nun “Altınordu” isimli merkez ilçesinin tarihteki Altın Ordu (veya Gök Orda) devletiyle de zerre kadar ilgisi yoktur.
Ben öyle sanıyorum ki Ordu ili “Büyükşehir” statüsüne geçtiği sırada İçişleri Bakanı olan Ordu Milletvekili İdris Naim Şahin, bir kafiye tutturma hevesiyle bu ismin konulmasını istemiş veya isteyene ses çıkarmamıştır. Böylece merkez ilçeye “Altınordu” denmesi Ordu’da Büyükşehir Belediyesi kurulması hakkındaki 6360 sayılı yasada[1] yer almıştır.
Oysa Ordu’nun “Merkez İlçe”sine pekâlâ tarihten gelen üç isimden biri konulabilir.
Kanımca “Bucak” ismi idari yapımızda uzun yıllar llçe’nin bir alt birimi olarak belirlenen yerlere de “Bucak” dendiği için uygun değildir.
Geriye kalan Eski Pazar ile Bayramlu (Bayramlı) isimlerinden biri pekâlâ konabilir. Ama kanımca Ordu ve çevresini ilk Türkleştiren ve buranın yerleşim yeri olmasını sağlayan Hacıemiroğullarının Kurucusu “Bayram” Beye atfen, “BAYRAMLI” denmesi daha doğru olur. Nitekim Prof. Dr. Bahaeddin Yediyıldız da “Ordu Tarihinden İzler” isimli kitabında (Sayfa 91, Dip Not: 65) “Ordu’nun diğer adı olan Canik-i Bayram da onun (Hacı Emiroğlu Bayram Beyin) adından gelmektedir” demektedir.
Daha başka öneri varsa elbet o da dikkate alınabilir.
Yaşadıkları yerin ismini belirleme hakkı önce ORDULULARINDIR. O nedenle merkez ilçenin adının Ordu’luların tartışmasına açılmasını -hatta konunun oylanmasını- ve varılacak sonucun Ordu Milletvekilleri tarafından ilgili yasada değişiklik yapılmak üzere TBMM’ne götürülmesini öneriyorum.
“Altınordu” ismini Ordu’nun Merkez İlçesinden söküp atalım diyorum.
————
[1] Aslında Ordu’da Büyükşehir Belediyesi kurulması bu yasayla hükme bağlanmasına rağmen ilin nüfus sayısı yasanın öngördüğü 750 bini bulmadığı için hüküm karşılıksız kalmıştı. Ancak yaklaşık üç ay sonra “nüfus koşulunun yerine getirildiği” gerekçesiyle (14 Mart 3013 tarihinde) kabul edilen 6447 sayılı yasayla “Ordu Büyükşehir Belediyesi” resmen kurulmuş, Birinci Maddede de merkez ilçenin adının Altınordu olduğu ifade edilmişti. Bu hüküm aynı yasanın hükmü gereği 6330 sayılı yasaya 2’nci maddenin 24’üncü fıkrası olarak ilave edilmişti.kaynak;orduhayatgazetesi
About Author
Bunu beğen:
Beğen Yükleniyor...
İlgili
News
